Leef jij hetzelfde leven als je ouders? En ben je daar tevreden mee, is het je eigen keuze? In deze blog wil ik het hebben over loyaliteit. Je zou het kunnen omschrijven als de onzichtbare band tussen jou en je ouders die je handelen beïnvloedt. Vaak mooi en goed. Maar het kan ook de verkeerde kant opslaan; als je te veel leeft zoals zij het van je verwachten en dus niet je eigen koers durft te varen. Dan gaat het ten koste van jezelf. In dit artikel leg ik aan de hand van het OVK-model uit wat er bij je van binnen gebeurt als je dit interne conflict ervaart.
Ouder – Volwassene – Kind
Het OVK-model is ontwikkeld door Eric Berne. Deze psychiater vertaalde ingewikkelde psychologie naar eenvoudig te begrijpen modellen. Het is een van zijn meest gebruikte modellen in de coaching en dat is niet voor niets. Ik weet zeker dat het ook jou kan helpen om jezelf beter te begrijpen.
Dus, ga er even goed voor zitten dan leg ik in het kort de hoofdlijnen uit. Het model gaat ervanuit dat we drie zogenaamde ‘ego-posities’ in onszelf kennen, onze interne Ouder, onze Volwassene en ons innerlijke Kind. Die posities hebben alles te maken met loyaliteit.
De interne Ouder
De eerste positie noemen we de interne Ouder. En die ouder heeft allerlei meningen en oordelen over ons gedrag. Bijvoorbeeld: je moet je gevoelens niet laten zien of je moet beleefd zijn voor mensen met gezag. We hebben ze als kind geleerd en ze zijn bij ons gaan horen. Herken je die stemmen in je hoofd?
Een deel van die overtuigen zijn helemaal prima en helpen ons voor een goed en gezond leven, maar niet alle. Het kan dat rotstemmetje worden dat je continue bekritiseert. Ze zijn via je ouders en ouderfiguren tot je gekomen. Maar bedenk dat je opvoeders in een andere tijd leefden, ze niet hetzelfde karakter als jou hebben en dingen anders beleefd hebben.
De kunst is om in moeilijke situaties te ontdekken welke stemmen er in je hoofd klinken die bij het ouderfiguur vandaan komen. Zijn ze helpend voor je? Soms is het nodig om jezelf toestemming te geven niet naar die stem te luisteren. Moeilijk ja, loyaliteit is sterk, maar je wordt zo wel een authentieker persoon.
De kunst is om in moeilijke situaties te ontdekken welke stemmen er in je hoofd klinken.
Je innerlijke Kind
Een kind wil vrij zijn, zich verwonderen, de wereld ontdekken en groeien. Het is nieuwsgiering, spontaan en authentiek. Maar soms is dat kind niet meer zo vrij. Door alles wat je hebt meegemaakt. Het kan dan aangepast gedrag laten zien. Misschien herken je het wel uit je eigen kindertijd. Bang als je was voor afkeuring, deed je maar wat je dacht dat anderen van je verwachtten.
Onthoud dit: dat vrije Kind zit nog steeds in je. Hopelijk geef jij het voldoende ruimte. Maar misschien is het al jaren geleden de mond gesnoerd. Het is dan superbelangrijk om dat Kind weer een stem te geven. Maar dat is niet makkelijk. Het is vaak een tegengestelde stem aan die van de interne Ouder. En zo ontstaat er een conflict of een impasse. Dat kan leiden tot piekeren, somberte of verwarring en een gevoel gevel alsof je op een dood punt zit. Dat is natuurlijk niet prettig en daardoor leg je het kind snel weer het zwijgen op. Nu komt een belangrijk advies: haal de hand van de mond van je innerlijke Kind! Geef ruimte aan emoties die er zijn en leer er goed mee omgaan. Het hoort bij je. Je doet jezelf tekort als je het geen ruimte geeft. Een conflict is een leermoment.
Een conflict is een leermoment.
Je Volwassene
In dit model draait alles om een goede balans tussen je Ouder en je Kind. Die balans brengt de Volwassene aan. Die luistert naar beide stemmen. Het is de spil in dit model. In een gezonde situatie kan de Volwassene kiezen waar je naar luistert en waarnaar niet.
Soms is het goed om naar de Ouder te luisteren. Bijvoorbeeld als die stem zegt dat het niet handig is om drie dagen achter elkaar fastfood te eten. Maar ook het Kind moet gehoord worden. Bijvoorbeeld als je weet dat je opleiding of werk niet meer passend is en je het roer moet omgooien. Doodeng natuurlijk en je Ouder schreeuwt het uit: doe het niet! Maar het Kind zegt, dit past niet bij je, ik wil het anders.
In een gezonde situatie maak je met alle 3 de ego-posities contact en ontwikkel je eigenheid. Geen gemakkelijke weg maar het is de weg naar echtheid, naar authenticiteit. Authentiek zijn betekent dat je:
- je bewust bent van wat er om je heen gebeurt. Je leeft in het hier en nu;
- de beschikking over meerdere opties en keuzemogelijkheden beseft (zeker als het lastig wordt);
- oké bent met jezelf en geen masker draagt;
- in staat bent verbinding te maken en te onderhouden met andere mensen;
- verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag.
Gezonde loyaliteit
Terug naar het begin. Loyaliteit is iets moois. Het verbindt je met dierbaren en het mag je best wel eens wat kosten. Maar tegen elke prijs doen wat anderen van je verwachten is nooit goed. Je bent dan niet vrij en niet jezelf. Daarom is het goed je Volwassene te ontwikkelen. Op de momenten wanneer je een conflict ervaart, helpt die ego-positie om de juiste keuze te maken. En ja, je kunt dan soms anderen teleurstellen. Ook al zegt je interne Ouder dat dat echt heel erg is, het is niet verboden en soms juist broodnodig. Het is de verantwoordelijkheid van de ander om daar goed mee om te gaan, jij bent niet verantwoordelijk voor hun reactie. In een bloedband is dat extra moeilijk, maar zeker niet onmogelijk. Als het lukt ben je verbonden in vrijheid, dat voelt goed toch? Lees meer over het OVK-model in het artikel: “Het innerlijke kind, zorg jij er goed voor?“.
Tegen elke prijs doen wat anderen van je verwachten is nooit goed.
Doorpraten? Neem gerust contact op.