Hoe ontwikkel je persoonlijkheid

Hoe goed ken jij jezelf? Wat vertel je als mensen vragen wie je bent? Begin je dan over wat je doet of kun je vertellen wat jou als persoon kenmerkt? In dit blog wil ik het hebben over persoonlijkheid: wat het is, hoe je het ontwikkelt en waarom je leven fijner is als je je eigen persoonlijkheid kent?

Wat is het, je persoonlijkheid?

Je persoonlijkheid is dat wat jou kenmerkt en waarin je verschilt van de ander. Typisch jij dus. Je bent bijvoorbeeld een echte flapuit of een heel gestructureerd persoon die weinig aan het toeval overlaat. Het is fijn als je weet wat jouw persoonlijkheid is. Het helpt je bijvoorbeeld om betere keuzes te maken of om je onzekerheid te overwinnen.

Persoonlijkheid is iets wat niet vaststaat, het is in ontwikkeling.  Het bestaat uit drie delen: je karakter, je temperament en je vermogens. Aan de hand van die drie persoonlijkheidskenmerken leg ik je uit wat het is. Probeer al lezend de informatie op jezelf te betrekken zodat je meteen begint met persoonlijkheid ontwikkelen.

Karakter

De kern van je persoonlijkheid is je karakter. Het zijn erfelijke en aangeleerde eigenschappen. Je kunt ze onderverdelen in vijf belangrijke kenmerken:

De Big five persoonlijkheidskenmerken

  1. Extravert of introvert
    Gericht op de buitenwereld: energie krijgen van gezelschap (extravert) of gericht op de binnenwereld: energie krijgen van op jezelf zijn (introvert).  
  1. Meegaand of dominant
    Socialer en milder of competitiever.
  1. Ordelijk of wanordelijk
    Zorgvuldig en gestructureerd of flexibel en soms wat chaotisch.
  1. Rustig of onrustig
    Van nature kalm, niet snel van je stuk te brengen of wat gevoeliger en sneller bezorgd.
  1. Open of behoudend
    Open voor nieuwe ervaringen, vol nieuwe ideeën of traditioneler; het liever bij het oude houden.

Temperament

Je temparement is hoe jij reageert in bepaalde situaties. Het is hoe levendig je bent. Als je net hoort dat je geslaagd bent, spring je dan een gat in de lucht of blijft het bij een glimlach? Waar je het ook goed ziet is in het verkeer. Ben jij zo iemand die het liefst gaat seinen en claxonneren als een ander te lang op de linkerbaan blijft rijden of doet het je niet zoveel?

Vermogens

Vermogens zijn de kwaliteiten die in je genen zitten. Je bent geboren met een muzikaal vermogen of je kunt heel goed tennissen. Als je een kind observeert kun je die vermogens vaak al ontdekken. Het zijn ook de dingen die je leuk vindt om te doen. De rest van je leven blijf je je persoonlijkheid ontwikkelen.

>>> Persoonlijkheid is dus de mix van karakter, temperament en vermogens. Ze maken jou dat unieke wezentje.
.

Hoe kan je persoonlijkheid ontwikkelen?

Het verhaal van je persoonlijkheid begint al bij je geboorte. Je hebt in aanleg al een bepaald karakter. Toch houdt het verhaal hier nog lang niet op. Het gezin waarin je opgroeit, hoe je ouders met je omgaan en in welke cultuur je wieg staat, is zeer bepalend voor wie je bent en wordt. We noemen dit: je omgeving. Maar ook later in je leven blijft je persoonlijkheid zich ontwikkelen. Laten we eens kijken hoe je je tot nu toe hebt ontwikkeld.

Toets je ontwikkeling: kijk naar je zelfbeeld en je identiteit

Zelfbeeld

‘Wie ben ik’ en ‘wat kan ik’ zijn de twee belangrijkste vragen die je antwoord geven op de vraag naar je zelfbeeld.

Wie ben ik? Je ontdekt wie je bent door je te vergelijken met anderen. Dat doe je al vroeg in je leven en eerst nog heel onbewust. Je kijkt naar vrienden of familieleden en merkt wat overeenkomsten en verschillen zijn.

Als ik een vakantie ga boeken heb ik dat in een uurtje wel geregeld. Zijn de voorzieningen een beetje op orde, zien de foto’s er leuk uit en is de prijs ok? Zo ja, dan is het geregeld. Een vriend van mij trekt hier een paar dagen voor uit. Hij vergelijkt reviews, leest de kleine lettertjes en checkt of hetzelfde huisje bij een andere aanbieder niet goedkoper is.

Zo is die vriend voor mij een spiegel die me laat zien dat ik anders ben dan hij. Hij helpt me om mijn zelfbeeld helderder te krijgen.

Wat kan ik? Je omgeving laat je ook merken wat jouw kwaliteiten zijn. Je opvoeders, docenten en leeftijdsgenoten laten je merken wat je goed of minder goed kunt.

>>> Je zelfbeeld gaat dus over de vragen ‘wie ben ik’ en ‘wat kan ik’.

Als je wat verder bent gekomen met deze vragen komt de onvermijdelijke vraag: wat wil ik met mijn mogelijkheden?

Identiteit is het gevoel een uniek en innerlijk samenhangende persoon te zijn ondanks alle veranderingen in relatie tot anderen.

Erik Erikson

Identiteit

Als je de zelfbeeldvragen steeds beter kunt beantwoorden ontstaat er iets unieks: jouw identiteit. Hoe ouder je wordt hoe duidelijker je dit voor ogen hebt. De beroemde psycholoog Erik Erikson noemt vier gevoelens die tijdens je leven steeds verder ontwikkelen en die kenmerkend zijn voor identiteit. Als je identiteit al verder is ontwikkeld herken je ongetwijfeld deze gevoelens:

  • Gevoel van samenhang: Ook al heb je meerdere rollen in je leven, je ervaart dat je in verschillende situaties toch steeds dezelfde persoon bent.
  • Gevoel van erkenning en herkenning: Je krijgt waardering van anderen om wie je bent.
  • Gevoel van vrijheid in afhankelijkheid: Je bent gebonden aan regels maar je hebt wel het gevoel dat je daarbinnen dingen kunt doen die je wilt.
  • Gevoel van een zinvolle toekomst: Je ziet jouw toekomst als zinvol, je hebt doelen voor ogen en voelt je nuttig.

>>> Hoe herkenbaar zijn deze gevoelens voor jou?

                >>> En zijn deze gevoelens door de jaren heen sterker geworden?

Als je positieve opvoeders en identificatiefiguren hebt gehad dan zullen bovenstaande gevoelens in iedere levensfase sterker worden. Je wordt dan iemand. Maar lang niet altijd gaat het persoonlijkheid ontwikkelen goed. Als de invloed van je omgeving niet altijd positief was kunnen er problemen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan gevoelens van schaamte, angst of minderwaardigheid.

Misschien moet je jezelf eerst tegenkomen voordat je het kunt zijn

Loesje

Het kan zijn dat je vastloopt in je leven omdat je eigenlijk altijd hebt gedaan wat er van je verwacht werd. Of dat je om een andere redenen niet tot een goede identiteitsontwikkeling bent gekomen. Dan helpen we je graag. Bovenstaande theorie gaan we dan stap voor stap met je door. Wat is je karakter, waar liggen je vermogens of is er pijn uit het verleden omdat je te weinig erkenning hebt gehad? De weg naar persoonlijkheid is soms pijnlijk maar het maakt je uiteindelijk een completer en mooier mens.

Doorpraten over dit blog? Neem eens contact op