Wat is jouw favoriete rotgevoel?

Misschien een vreemde vraag: wat is jouw favoriete rotgevoel? Maar we kennen allemaal emoties, zeker nu met corona en de lockdown. Bij opkomende emoties maak je als volwassene vaak automatisch gebruik van bekende, eerder in je leven aangeleerde emoties. Daaronder ligt meestal een oorspronkelijke emotie die zo diep verstopt is, dat we die vaak niet meer herkennen. In plaats daarvan gebruiken we dan (onbewust) een aangepast, niet oorspronkelijk, gevoel. Dit worden ook wel vervangende gevoelens genoemd. Echte of vervangende gevoelens. Wat laat jij zien?

Racketgevoelens

Deze vervangende gevoelens noemen we ook wel racketgevoelens of vervangende emoties. Het is een aangeleerde emotie vanuit de kindertijd. De ontwikkeling ervan werd aangemoedigd tijdens situaties met stress. Op dat moment was dit voor het kleine opgroeiende kind functioneel, want de onbewuste manipulatie leverde erkenning of aandacht op van ouders of andere opvoeders.

In tegenstelling tot een racketgevoel helpt een authentiek of echt gevoel wél adequaat om een probleem in het hier-en-nu op te lossen. Dat is het verschil tussen echte en vervangende gevoelens.

Als je in de file staat en kwaad wordt, en het liefst zou willen gaan schelden, is dat een emotie die in die situatie niet effectief is: de file wordt er niet door opgelost. Het helpt dan om te kijken naar de oorspronkelijke emotie. Hierdoor lukt het makkelijker om met een situatie adequaat en oplossend om te gaan.

Jouw favoriete rotgevoel

Een racketgevoel is niet perse een verkeerde emotie, je mag die gerust laten zien. Je hebt geleerd om je racketgevoel te laten zien omdat dat werd beloond, het leverde je erkenning op. Omdat het niet klopt met je echte gevoel, voelt het toch niet helemaal goed: het is je ‘favoriete rotgevoel’. Racketgevoelens zijn emoties, die allemaal niet-authentiek zijn: het zijn combinaties van gevoelens en zelf getrokken conclusies of overtuigingen.

Doordat het toewerken naar je racketgevoel je erkenning of aandacht oplevert, zal dat tijdelijk een goed gevoel geven. Echter, het echte of authentieke onderliggende gevoel wordt niet bevredigd. Gevolg is dat je dat patroon zult blijven herhalen omdat je echte gevoelens niet de aandacht krijgen die ze verdienen.

Zegels sparen

Als iemand geen uiting geeft aan zijn racketgevoel, kan hij deze opslaan voor ‘later gebruik’. We noemen dit ook wel een zegel. Je spaart dan zegels. Op een gegeven moment zul je je zegelverzameling in zijn geheel uitventen, dan barst als het ware de bom. Degene die dan de racketgevoelens over zich heen krijgt, zal ervaren dat de emotionele uitbarsting niet in verhouding staat tot het feitelijke voorval.

Oorspronkelijke en vervangende gevoelens

Het is goed om voor jezelf en anderen om je heen oorspronkelijke en vervangende emoties te leren onderscheiden. Zo help je jezelf of een ander uit je ‘favoriete rotgevoel’. Lukt het niet zelf? Dan is er altijd coaching of training beschikbaar voor persoonlijke groei of teamontwikkeling.